Smartfony Ubuntu - czy na pewno są dla ludzi?

Ubuntu Touch jest jednym z najbardziej wyczekiwanych systemów operacyjnych dla smartfonów. Mobilna wersja najpopularniejszej dystrybucji GNU/Linux wzbudza zarówno zachwyt, jak i liczne kontrowersje. Szczególnie, gdy odniesie się do przyświecającej firmie Canonical dywizy "Linux dla ludzi".

Moja przygoda z Ubuntu rozpoczęła się w 2007 roku i od tego czasu darzą ten system dużym sentymentem. Canonicalowi udało się spopularyzować dystrybucję GNU/Linux, a nawet uczynić ja konkurencyjną w stosunku do innych systemów operacyjnych (oczywiście w pewnych granicach). Nie obyło się jednak bez kontrowersji. Środowisko od dawna krytykuje Ubuntu jako produkt wykorzystujący pracę innych, nie dając wiele w zamian oraz przypisując sobie cały splendor. Jeszcze żaden projekt Canonicala nie spowodował takiej burzy, jak to ma miejsce w przypadku Ubuntu Touch (wersji systemu dedykowanej urządzeniom mobilnym) oraz koncepcyjnego urządzenia Ubuntu Edge.

Ubuntu czyli życzliwość

Ubuntu Touch z całą pewnością będzie bardzo interesującą opcją na rynku mobilnym. Interfejs Unity oparty na obsłudze gestami jest jedną z najbardziej rozpoznawalnych cech nowego systemu. Jako użytkownik MeeGo na Nokii N9 wiem, że przyszłość może należeć do rozwiązań tego typu.

Z kolei, możliwość integracji z desktopowych Ubuntu może redefiniować sposób korzystania ze smartfonów/tabletów. Canonical rzuca wyzwanie Microsoftowi w tej dziedzinie. Co ważniejsze - może je wygrać. Gigant nie radzi sobie zbyt dobrze na rynku mobilnych, co udowadniają choćby opóźnieniami w rozwoju Windows Phone 8 czy słabe przyjęcie tabletów z Windows 8. Wizja integracji systemu desktopowego z mobilnym w wykonaniu MS, czyli Windows RT, również nie zdobyła popularności. Otworzyło to pole dla Canonicala, ale pozostaje pytanie czy firmie uda się ją wykorzystać?

Pierwsze wersje Ubuntu Touch przypominały mi po prostu mockupy. Obawiałem się, że nowy system będzie powtórką z historii webOS-a. Palm w chwili prezentacji webOS oszukał cały świat - brakowało wielu funcjonalności, a niektóre demonstracje funkcji okazały się po prostu animacjami. Ostatecznie dopiero wersja 2.0 pozbyła się Javy i elementów przeniesionych z Prima (konkurencyjnego prototypu).

Podobnie wygląda to w przypadku Ubuntu, a do tego co jakiś czas można usłyszeć o innych problemach technicznych platformy. Co więcej, Canonical zdecydował się na stworzenie projektu Mir, czyli własnego menedżera kompozycji (odpowiadającego za wyświetlanie elementów graficznego interfejsu użytkownika). Brytyjczycy nie posiadają tak dużych zasobów w porównaniu do konkurencji na rynku. Dlatego można obawiać się nie tylko o opóźnienia w wydaniu systemu, ale i możliwości jego pierwszego wydania systemu.

Jednak polityka firmy wzbudza znaczne więcej kontrowersji. Do niedawna Canonical deklarował, że wybierze na następcę X Windows System platformę Wayland, którą wspierają pozostałe dystrybucje mobilne (m.in Tizen czy Sailfish OS). Brytyjczycy zdecydowali się na stworzenie własnego systemu, czyli wspomnianego Mira. Wayland miał nie odpowiadać potrzebom firmy. To stanowisko skrytykowało środowisko, obalając jednocześnie większość argumentów technicznych przedstawionych przez Canonicala.

Najważniejszą kwestią pozostaje jednak licencja, na której będzie wydany Mir. Pomimo, że projekt korzysta z licencji GNU GPLv3, czyli jest projektem wolnego oprogramowania, to jednak Brytyjczycy wymagają podpisania dodatkowego porozumienia. Contributor License Agreement daje prawo Canonicalowi do wykorzystania, modyfikacji i dystrybucji kodu źródłowego, który pochodzi od innych programistów. Dzięki temu porozumieniu Canonical, pomimo że nie będzie wyłącznym autorem kodu, będzie posiadał pełne prawa do jego licencjonowania.

Ubuntu (Touch) jest budowany jako system w pełni kontrolowany przez Canonical. Brytyjczycy dążą do posiadania własnego menedżera kompozycji, środowiska graficznego oraz całego ekosystemu. Mają być one wydane na prawdach licencji otwartego i wolnego oprogramowania, zarazem utrzymując wszystkie prawa po stronie Canonicala - niczym w przypadku własnościowego kodu. Takie rozwiązanie, mimo oburzenia społeczności, może zapewnić sukces rynkowy Ubuntu.

Być jak Apple

Należy pamiętać, że Canonical nie jest obrońcą ruchu Open Source, a kolejną komercyjną firmą. Podobnie jak w przypadku Google'a, wykorzystanie społeczności oraz otwartych licencji daje ogromne możliwości rozwoju. Android spośród innych projektów Open Source jest najbardziej zamknięty. Dokładnie dzięki temu odniósł największy sukces na rynku. Canonical oprócz otwartego systemu operacyjnego, będzie chciał na wzór Google i Apple stworzyć zamknięty ekosystem.

Od pewnego czasu dręczy mnie pewno pytanie - czy Brytyjczycy wykorzystują Open Source w celach zdobycia silnej pozycji na rynku? Canonical chce przenieść dystrybucje GNU/Linux na wyższy poziom. Poziom, na którym wolne oprogramowanie będzie mogło konkurować z produktami Microsoftu czy Apple'a. Ta idea nie jest zła sama w sobie, jednak mam obawy czy droga, którą wybrała brytyjska firma jest właściwa.

Trudno ukryć fakt, że twórcy Ubuntu chcą być jak Apple. Tworzyć innowacyjne produkty, które będą zachwycać rzesze użytkowników. Z jednej strony trudno im się dziwić - niezależnie czy lubimy firmę [del]Steve'a Jobsa[/del] Tima Cooka musimy przyznać, że jest jedną z najwybitniejszych na rynku. Ubuntu otworzyło GNU/Linux dla szerszej grupy odbiorców, jednocześnie korzystając z dziedzictwa jakim jest "społeczność linuksowa". Czy komercyjna firma może działać na bazie społeczności? Jak zauważa Jonathan Corbet, założyciel LWN.net, może to spowodować podział dystrybucji na dwie grupy - Canonical z Ubuntu oraz całą resztę. Zresztą, już teraz jest to poniekąd obserwowane.

Kluczem jest tu postać Marka Shuttlewortha. Założyciel Canonicala ma wizję swojego produktu, której się trzyma od dawna. Udało mu się zmienić system dla geeków w platformę dla każdego. Ekspansja na urządzenia mobilne jest tylko i wyłącznie kolejnym krokiem w popularyzacji produktu wśród "zwykłych" użytkowników. Od kilku lat można również zauważyć, że Canonical wzoruje się na Apple. Dobrze pokazuje to user experience (UX) środowiska Unity. Mam jednak wrażenie, że Shuttleworth wzorując się na Jobsie, zapomina o dziedzictwie GNU/Linux na rzecz krzykliwych haseł, efekciarstwa i marketingu. Ubuntu Edge, czyli smartfon mający być początkiem nowej rewolucji na rynku, jest tego przykładem.

Ubuntu Edge nie dla ludzi?

Kampania Ubuntu Edge zakończyła się w parę dni temu fiaskiem. Zebrano ponad 12,8 mln dolarów, co jest niewątpliwym rekordem działań crowdfundingowych (pobito najwyższą zebraną wcześniej kwotę o ponad 2 miliony dolarów). Jednak suma ta niebyła wystarczająca. Ba, należałoby trzykrotnie pobić rekord, aby osiągnąć sumę 32 milionów. Można się teraz zastanawiać co poszło źle i dlaczego plan nie wypalił. Wolę jednak zadać inne pytanie: Czy ta kampania miała w ogóle odnieść sukces?

Edge miał być urządzeniem oferującym Androida i Ubuntu Touch. Najpopularniejszy system mobilny wraz z nową, obiecująca platformą - double win, a to nie wszystko! Po podłączeniu do monitora oraz myszki i klawiatury Edge miał zamienić się w pełnoprawny komputer. Do tego 4 GB pamięci RAM, 128 GB pamięci wewnętrznej, metalowa obudowa, szafirowe szkło, obsługa łączności LTE, bateria SIO i mocny czterordzeniowym procesora w cenie podobnej do obecnych flagowców. Wszystko pięknie, jednak jak się nad tym zastanawiam, to projekt na Indiegogo przypominał nagonkę reklamową z TV-marketów.

Szczególnie, że telefon miał być dostępny wyłącznie dla osób wspierających kampanię. Sam ten fakt wzbudził kontrowersję, bo w końcu Canonical próbował stworzyć elitę, wybrańców, którzy będą posiadali urządzenie niedostępne dla nikogo innego. Ubuntu Edge nie był zaprojektowany dla społeczności, nawet nie dla ludzi, a do działań marketingowych. Potwierdzała to również kwota 32 mln dol., której możliwość osiągnięcia kwestionował już na starcie Mateusz. O tym, że chciała go robić firma bez żadnego doświadczenia nawet nie wspomnę.

Wydaje mi się, że cała kampania nigdy nie miała zakończyć się powodzeniem, ale sama w sobie okazała się wielkim sukcesem firmy. Ubuntu Touch został pokazany jako otwarty system o ogromnym potencjale. Canonical jako firma innowacyjna i odważna oraz bliska społeczności. Brytyjczycy wzbudzili zainteresowanie wokół produktu zarówno mediów, użytkowników, jak i partnerów biznesowych. "Porażka" Ubuntu Edge nie zaważy na debiucie systemu, który już wcześniej był przecież przesądzony.

Co dalej?

Koniec Edge'a nie powinien dziwić. Wątpię, aby Canonical w najbliższym czasie próbował podjąć kolejną próbę stworzenia własnego smartfona, szczególnie ekskluzywnego dla jakiejkolwiek kampanii. Nie jest to jednak koniec idei superphone'ów. Mark Shuttleworth poinformował w wywiadzie, że producenci są zainteresowani tego typu urządzeniami. Tak więc, możemy spodziewać się w przyszłości "braci" Ubuntu Edge, jednak wyprodukowanych przez prawdziwych profesjonalistów.

Ten wpis jest napisany w mocnym tonie, ale nie chciałbym aby został odebrany jako hejt, a wyrażenie własnej opinii. Sam system może być świetny, jednak nie podobają mi się metody Canonicala na promocję marki Ubuntu. Jeśli rzeczywiście Brytyjczycy mają w poważaniu swoich klientów to obawiam, że w przyszłości może odbić się to czkawką.

Szczególnie, że Ubuntu nie jest jedyną otwartą alternatywą. Warto pamiętać o Jolla z Sailfish OS, która jest znacznie bliższa społeczności Open Source oraz o Tizenie. Ten drugi oprócz Intela czy Samsunga, jest wspierany przez Fundację Linuksa. Niedawno mogliśmy usłyszeć deklarację Koreańczyków, że będą chcieli "wrzucić" Tizena na wszystkie możliwe urządzenia. Widzieliśmy też prototyp systemu na netbookach Intela oraz smartfonach z procesoramu x86, dlatego nie można wykluczyć, że w przyszłości zostaną wydane hybrydowe smartfony z tym OS-em.

Jednak jakby nie spojrzeć wprowadzenie Ubuntu Touch spowoduje, że rynek mobilnych urządzeń będzie znacznie ciekawszy. Nowa fala hybrydowych telefonów i interfejsów opartych na gestach może zmienić obecne trendy. Na większej konkurencji oraz wyborze użytkownicy mogą tylko zyskać.

Źródło: http://mjg59.dreamwidth.org/25376.html • indiegogo • techcrunch.com • LWN.net • własne